झीगु अस्तित्व म्वाकेत दनेनु

सुरज रंजितकार
थिमि, निगु पुखू

झी नेवाः कला संस्कृति, तजिलजि, जात्रा, नखःचखः मुक्कं झीगु सम्पदा, थौं देय्‌या हे चिं जुयाः दनाच्वंगु दु अले नेपाः देय्‌या नां हलिमय् थ्वयेकेत तिबः जुयाच्वंगु दु । झीगु सम्पदा धैगु देगः फल्चा, पुलांगु छेँ, तजिलजि, जात्रा, नखःचखः जक मखु दिप नं खः । झी पुर्खापिन्सं स्यनावंगु झीगु म्वायेगु लँ अले ज्यापु, कुम्हाः, छिपा, स्यस्यः, नाय, धकाः न्ह्यब्वःगु झीगु जातिय म्हसीका नापं नेवाः अले नेपाः घाना हे च्वंगु दु । गथे उखुन्हु चावहिलय् च्वंगु गुर्जुतय्‌गु दिप चर्चाय् वल जःखः च्वंपि मुना सीम्ह छ्वयेके दइमखु धकाः पंगः तयाः ल्वापु याः वल । झी फुक्कं नेवाःतय्‌ नुगः हिइसे च्वन । थ्व बुखँ न्यनाः थौं झीगु स्वनिगः दुने जायाच्वंगु मानव बस्तिं यानाः झीगु मुक्कं कला संस्कृति, तजिलजि, जात्रा, नखः चखः हस्तक्षेप जूगु दु । झीगु लजगाः दुने थःगु नखःचखः ह्वनेत नं थाकुइ धुंकूगु थ्व इलय् पिनेंवःपिं मुना जक थज्याःगु पंग वःगु मखु झी नेवाः दुने च्वंपिं न्ह्यलुवाः, ब्यापारी, समाजसेवी अले झीगु सम्पदाया लिक्कं छेँ, बुँ दुपिं मुनाः थज्याःगु पंगः न्ह्याकूगु खः धैगु जिगु बिचालय् छिकपिं नं सहमत जुया दी जुइ । करिव न्यादँ, खुदँ न्ह्यः थिमिइ च्वपिं छिपा (रंजितकार) तय्‌गु दिप (हनुमन्ते पुलया खवय च्वंगु (अन जःखः च्वंपिं समाजसेवी, नेता, ब्यापारी अले जःलाखःला मुनाः व थाय्‌यात पार्क दयेकेगु नीति मेथाय सीम्ह उइगु व्यवस्था यायेत ब्यध्य यात । थ्व खँ सायद थिमिइ च्वपिं जनता फुकंसिनं मस्यू जुइ । थौं थिमिइ च्वंपिं छिपा (रंजितकार) तय् सदियौंनिसें छ्यला वयाच्वंगु दिप पार्क जुइ धुंकल । छाय थ्व झीगु नेवाःतय्‌गु सम्पदा मखुला? छगू जातया छाय् मजुइमा थःगु अस्तित्वया चिं ल्यंका म्वायेगु फुकसिया अधिकार दु । थ्व छगू उदाहरण जक खः ।

थौ स्वनिगःदुने जायावःगु मानव वस्ती कन्हय् झीगु थिमि क्वाछेँद्यः लिक्क च्वंगु, हनुमन्ते पुलया जवय् च्वंगु, बप्पाय् खुसि लिक्क च्वंगु मुक्कं दिप थौं बस्ति दुने लाये धुंकल । अले नगदेश, बोडे च्वंगु दिप कन्हय् बस्ति दुने लाईगु निश्चित दु । थुगु फुंक दिपया अस्तित्व कन्हय् न्हूगु पुस्तातक ल्यनी धैगु निश्चितता मदु । उकिं थौं झी नेवाः मुनाः थःगु लजगाः, थःगु तजिलजि, जात्रा अले कला, संस्कृति न्हूगु पुस्तापिन्त ल्यंकेया नीति छप्पँ जुइमाःगु दु । गथे थौं जिमिगु दिपया अस्तित्व मन्त अले थौं न्ह्यःने वयाच्वंगु चावहिलया व दिपया अस्तिव गुलि तक ल्येनी तिनी व ला स्वय हे मानि । झी नेवा न्ह्यलुवाः, समाजसेवी, ब्यापारीत थौं झीगु सम्पदाया बिरोधि जुयाः थःगु सम्पतिया वजन भारी यायेगु लँय् न्ह्यानाच्वंगु दु । थुज्याःगु इलय् कतःपिन्सं झीत पेले याइगु स्वभाविक खः । थौं लँ तब्याः यायेगु झ्वलय्‌ झीगु छेँ, बुँ स्यंकाच्वंगु दु । झी बिस्थापित जुइगु परिस्थिति ब्वलंगु दु । थौं बागमती करिडोर थें झीगु थिमिइ नं हनुमन्ते करिडोर धकाः न्हूगु जाल तःगु दु । थुगु ज्या न्ह्यातकि झीपिं मध्यय् यक्वसिया दिप ल्यं दइ मखुत धैगु झीसं स्यू हे जुइ । उकीं दिप ला छगू शुरुवात जक खः, कन्हय् झीगु देगः, लँ लिक्क लात धका स्यंकेगु ज्या जुइफु, झीगु जात्रां याना इमिगु न्ह्यः स्यन धका मुद्दा तयेफु । झीगु पहिचान, अस्तित्व झीगु सभ्यता, झीगु लजगाः हे तनीगु अवस्था सिर्जना जुगु दु । उकिं खवरदार, जिमिगु थिमिइ च्वंपिं छिपातय् दिपया अस्तित्व मदये धुंकल तर थौं ल्यं दुगु छिमिगु झी फुक्क सिया प्रयोग याना वयाच्वंगु दिप कन्हय् ल्यना च्वनीगु निश्चित मदु । सायद झी फुक्कं मेगु छगू, निगू दसक लिपा सी उइत पशुपति वने मालीगु ई मवइ मखु । झीगु थःगु चिं, अस्तित्व ल्येंकेया नीति हानं हानं ल्वापु याये मालीतिनि । उकिं थौं हे झी नेवाः फुक्कं मुनाः झीगु सम्पदा, सभ्यता अले जातिय भाषा, कला संस्कृति अले लजगाः प्वःचिना म्वायेत सायद झी सफल जुइ धयागु भलासा काये । (किपा – चावहीया छगू दिपय् सी उइ मबिइवं पुलिसतय् घेराय् दुने सी उनाच्वंगु)